مناظره و گفت و گو در شعر فارسی پیشینه ای دیرینه دارد . یکی از زیبا ترین مناظره های شعر فارسی گفت و گوی خسرو و فرهاد در خسرو و شیرین نظامی است که حکایت از عشق بی الایش فرهاد به شیرین دارد :
نخستین بار گفتش کز کجایی بگفت از دار ملک آشنایی
بگفت انجا به صنعت در چه کوشند بگفت انده خرند و جان فروشند
بگفتا جان فروشی در ادب نیست بگفت از عشقبازان این عجب نیست
بگفت از دل شدی عاشق بدینسان بگفت از دل تو می گویی من از جان
بگفتا عشق شیرین بر تو چون است بگفت از جان شیرینم فزون است
بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک بگفت انکه که باشم خفته در خاک
بگفتا گر خرامی در سرایش بگفت اندازم این سر پیش پایش
بگفتا گر کند چشم تو را ریش بگفت این چشم دیگر دارمش پیش
بگفتا گر نیابی سوی او راه بگفت از دور شاید دید در ماه
بگفتا گر بخواهد هر چه داری بگفت این از خدا خواهم به زاری
بگفتا دوستیش از طبع بگذار بگفت از دوستان ناید چنین کار
بگفت از عشق کارت سخت زار است بگفت از عاشقیخوشتر چه کارست ..
چو عاجز گشت خسرو در جوابش نیامد بیش پرسیدن صوابش..
